Türk Bilgi ve Belgelendirme Merkezi Vakfı (TCID), önergeye karşı Meclis’e bir itiraz mektubu gönderdi.
Henüz yasalaşmayan önerge kabulünün, yeni hükümet tarafından ele alınma olasılığı çok yüksek.
Bu nedenle Hollanda’daki Türk Sivil Toplum Kuruluşları teyakkuzda olmalı.
(Hollandalı siyasetçilerin, Türkiye seçimleri için, Hollanda’da oy kullanmamaları için yaptıkları girişimlerin nedenini anlatabilmek için, 11 Mayıs 2023’te yayınlamış olduğum haberi, sizlere hatırlatmak için en altta yeniden sunuyorum)
(Haberin Hollandacası en altta.
Nederlandse versie staat onderaan)
İlhan KARAÇAY yazdı:
Hollanda Temsilciler Meclisi’nin 2 Ekim 2025 tarihinde kabul ettiği Becker ve Paternotte önergesi, Hollanda’daki Türk toplumunda ciddi bir rahatsızlık yarattı. Söz konusu önerge, Türkiye gibi ülkelerde yapılan seçimlerde, Hollanda’daki oy kullanımını yalnızca mektupla ya da diplomatik temsilciliklerde yapılabilecek şekilde sınırlıyor.
Bu kararın, geçmişte Amsterdam RAI gibi büyük merkezlerde düzenlenen ve kavgaya dönüşen seçim organizasyonlarını ortadan kaldıracak nitelikte olduğu ileri sürülüyor.
Böylece, 98 “evet” ve 52 “hayır” oyuyla kabul edilen önerge, henüz bir yasa olmadı. Ancak hükümete yön veren siyasi bir çağrı anlamına geliyor. Yani uygulanıp uygulanmayacağı, kurulacak olan yeni hükümetin tutumuna bağlı olacak.
TÜRK TOPLUMUNDAN GÜÇLÜ İTİRAZ
Mustafa Özcan ile yaptığımız görüşmeden bir anı
Hollanda Türk toplumunun önde gelen kuruluşlarından ‘Türk Bilgi ve Belgelendirme Merkezi Vakfı (TCID)’, önergeye karşı hem Meclis’e bir itiraz mektubu gönderdi hem de Türk kamuoyuna açıklama yaptı. TCID Başkanı Mustafa Özcan imzalı mektupta, kararın demokratik değerlere aykırı olduğu vurgulandı ve şu ifadeye yer verildi: “Oy hakkı, Anayasa ve uluslararası hukukla korunan temel bir haktır. Oy kullanma yerlerini sadece büyükelçilik ve konsolosluklarla sınırlamak, bu hakkı fiilen ortadan kaldıracaktır. Özellikle yaşlılar, engelliler, küçük çocuklu aileler ve aracı olmayanlar için oy kullanmak imkansız hale gelecektir. Bu durum eşitlik ilkesine aykırıdır ve insanları etnik kökenlerine göre farklı bir konuma yerleştirmektedir.”
Vakıf, güvenlik gerekçesiyle oy kullanma yerlerinin kaldırılmasının çözüm olamayacağını da belirtti. “Güvenliği sağlamak devletin görevidir, temel hakları kısıtlamak değil” denilerek, daha geniş ve tarafsız salonlarda oy verme imkânı sağlanması önerildi.
MECLİSE GÖNDERİLEN İTİRAZ MEKTUBUNDAKİ TEMEL NOKTALAR
TCID’nin Meclis’e sunduğu itiraz mektubunda dört temel gerekçe yer alıyor:
1. Oy hakkı temel bir demokratik değerdir, gereksiz kısıtlamalar bu değeri zedeler.
2. Oy yerlerinin sadece diplomatik temsilciliklerle sınırlandırılması, birçok vatandaşı fiilen oy kullanamaz hale getirir.
3. Güvenlik bahanesiyle demokratik hakların kısıtlanması doğru değildir, devletin görevi güvenliği sağlamaktır.
4. Mektupla oy yöntemi, gizlilik ve güvenilirlik açısından ciddi sorunlar taşır.
Bu gerekçelerle TCID, önergenin yeniden değerlendirilmesini ve halkın demokratik katılımını engelleyecek uygulamalardan kaçınılmasını talep etti.
YASAL DURUM VE SÜRECİN GELECEĞİ
Becker ve Paternotte önergesi şu an için yalnızca Meclis kararı düzeyindedir. Yani yürürlükte olan bir yasa değildir. Ancak kurulacak olan yeni hükümet, isterse bu önergeyi yasa tasarısına dönüştürebilir. Bu nedenle, Türk toplumunu yakından ilgilendiren bu konuda dikkatli bir takip süreci gereklidir.
Yeni hükümetin bileşimi, sürecin yönünü belirleyecektir. Önergeyi destekleyen partiler iktidara gelirse, uygulama gündeme gelebilir. Buna karşılık, demokratik temsil ve eşitlik ilkelerine vurgu yapan partilerin etkili olduğu bir hükümet kurulursa, önerge rafa kaldırılabilir.
Ben, yıllardır Hollanda’daki Türk toplumunun demokratik süreçlerdeki aktif katılımını yakından izleyen bir gazeteci olarak, bu gelişmeyi endişeyle karşılıyorum. Hollanda, özgürlükler ve eşitlikler ülkesi olarak tanınır. Bu nedenle, belli bir topluluğun demokratik katılımını fiilen zorlaştıracak her girişim, bu ülkenin demokratik itibarına gölge düşürür.
Elbette seçim süreçlerinde güvenlik önemlidir. Ancak bu güvenliği sağlamak, demokratik hakları kısıtlamak yerine daha iyi organize edilmiş, daha güvenli ortamlarda katılımı teşvik etmekle mümkündür. Türk toplumunun seçimlere ilgisini “sorun” olarak görmek yerine, bu ilgiyi Hollanda’nın çokkültürlü demokrasisinin bir göstergesi olarak değerlendirmek gerekir.
Bana göre TCID’nin bu itirazı sadece Türk toplumunun değil, aynı zamanda Hollanda demokrasisinin de bir savunusudur. Çünkü demokrasi, farklı kökenlerden insanların eşit şekilde katıldığı bir düzenle ayakta kalır.
Becker ve Paternotte önergesi Meclis’ten geçti ancak henüz uygulanmıyor. Yeni hükümetin bu kararı nasıl ele alacağı önümüzdeki dönemde belli olacak. TCID ve Türk toplumunun bu konuda geri adım atmadan demokratik çerçevede tepkilerini sürdürmeleri önemlidir.
Hollanda’daki Türklerin sesi duyulmalı, çünkü bu konu yalnızca oy kullanma hakkı değil, aynı zamanda Hollanda’da eşit yurttaşlık ilkesinin korunması meselesidir.
TÜRK BİLGİ VE BELGELENDİRME MERKEZİ VAKFI (TCID)’NİN MECLİSE GÖNDERDİĞİ İTİRAZ MEKTUBU:
Mustafa Özcan bir protesto yürüyüşünde
KONU: Becker/Paternotte’nin Yurt Dışındaki Seçimler Hakkındaki Önergesine İtirazımız
Sayın Milletvekilleri,
Türk Bilgi ve Belgelendirme Merkezi Vakfı (TCID) adına, milletvekilleri Becker ve Paternotte tarafından sunulan (no. 309, 2025-2026 yasama yılı) önergeye ilişkin olarak sizlere bu mektubu yazıyoruz. Bu önerge, Türkiye gibi ülkeler için Hollanda’da sadece mektupla veya diplomatik temsilcilikler aracılığıyla oy kullanılmasına izin verilmesini öngörmektedir.
Türk toplumunun büyük bir bölümü bu önergeye derin bir biçimde karşıdır ve bu vesileyle itirazlarımızı dile getirmek istiyoruz. Bu önerge, demokratik hak ve değerlerin özüne aykırıdır ve toplumumuz için son derece olumsuz pratik sonuçlar doğuracaktır. Ayrıca vakfımız, bu önergenin Hollanda Anayasası’nda ve İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi gibi uluslararası sözleşmelerde yer alan temel hakların ruhuna, hatta belki de metnine aykırı olduğunu düşünmektedir.
Başlıca itirazlarımız şunlardır:
1. Oy hakkı temel bir demokratik haktır.
Oy kullanma sürecine gereksiz sınırlamalar getirmek, demokrasinin özüne aykırıdır. Bu hak, Hollanda Anayasası’nın 4. Maddesi’nde güvence altına alınmıştır: “Her Hollanda vatandaşı, genel temsil organlarının üyelerini seçme hakkına sahiptir; kanunla belirlenen istisnalar dışında.” Her ne kadar bu madde öncelikle Hollanda seçimlerine yönelik olsa da, bu ifade, Hollanda Devleti’nin tüm sakinleri için –yurt dışındaki demokratik haklarını kullanırken dahi– koruması gereken temel bir demokratik değeri yansıtmaktadır.
2. Oy kullanma yerlerinin kısıtlanması, bu hakkı fiilen kullanılamaz hale getirir.
Oylamanın sadece büyükelçilik veya konsolosluklarda yapılması –ki bu yerler çoğu zaman küçük ve yetersizdir– Hollanda-Türk toplumunun büyük bir kısmı için saatlerce yolculuk yapmayı ve uzun kuyruklarda beklemeyi zorunlu kılacaktır. Bu durum, yaşlılar, arabası olmayanlar, küçük çocuklu aileler ve engelliler için aşılması güç bir engel oluşturur. Bu önerge, fiilen birçok kişiden oy hakkını alacaktır. Bu tür bir dışlama, Hollanda Anayasası’nın 1. Maddesi’nde yer alan eşitlik ve ayrımcılık yasağı ilkesine aykırıdır. İnsanları etnik kökenleri ya da yaşadıkları yer temelinde farklı konuma koyar. Ayrıca bu durum, kapsayıcı bir toplum olma yönündeki Hollanda hedefleriyle ve Hollanda’nın imzaladığı Engelli Hakları BM Sözleşmesi’nin yükümlülükleriyle çelişmektedir.
3. Güvenlik sorunlarının çözümü, oy kullanma yerlerini kaldırmak değil, güvenliği sağlamak olmalıdır.
Geçmişte bazı gerginlikler yaşanmış olabilir; ancak çözüm, oy verme işlemini kamusal yaşamdan kaldırmak değildir. Tam tersine, daha iyi organize edilmiş ve güvenliği sağlanmış ortamlarda oy kullanımını teşvik etmektir. Bu nedenle biz, kongre salonları gibi daha geniş, tarafsız ve profesyonel mekânların kullanılmasını öneriyoruz. Bu, süreci hem daha güvenli hem daha erişilebilir hale getirecektir. Oy verme işlemi korkunun değil, Hollanda’nın benimsediği demokrasinin bir kutlaması olmalıdır.
Hollanda devleti kamu düzenini ve güvenliği korumakla yükümlüdür. Görevi, temel hakları kısıtlamak değil, bu hakların güvenli biçimde kullanılmasını sağlamaktır. Nitekim Hollanda’da bir grubun taşkınlık çıkarma ihtimali yüzünden toplantılar yasaklanmaz; aksine organizatörlerle iş birliği içinde güvenlik önlemleri alınır. Seçimlerde de benzer bir yaklaşım benimsenmelidir.
4. Mektupla oy verme yöntemi, adil ve şeffaf bir süreç için ciddi eksiklikler barındırır.
Bu yöntem, ek bir alternatif olarak kullanılabilir, ancak tek başına güvenilir bir sistem değildir. Oy gizliliği garanti edilemez; bu da ev ortamında baskıya açık durumlar yaratır. Ayrıca posta sürecinde hile, kaybolma veya gecikme riskleri mevcuttur. Mektup oylarının sayımı yavaş ve şeffaflıktan uzaktır; çünkü sürecin büyük bölümü kamuya açık değildir. Bu da sonuçlara olan güveni zedeler. Oy özgürlüğü ve gizliliği her demokratik sistemin temel taşıdır. Sadece mektupla oylama yöntemi dayatılarak bu temele zarar verilmektedir. Ayrıca mektupla oy kullanmak çoğu kişi için karmaşık bir işlemdir; bu nedenle birçok insan bu hakkını kullanmaktan vazgeçebilir.
Bu nedenlerle sizlere güçlü bir çağrıda bulunuyoruz: Becker/Paternotte önergesini reddedin.
Oy hakkını kısıtlamak yerine, hükümetin ve Meclis’in aşağıdaki adımları atmasını talep ediyoruz:
*Seçimlerin geniş, tarafsız ve erişilebilir mekânlarda yapılmasının sağlanması,
*Bu oy verme yerlerinde güvenlik ve tarafsızlığın garanti altına alınması,
*Hollanda’da yaşayan tüm vatandaşların demokratik haklarını güvenli, erişilebilir ve saygılı bir ortamda kullanabilmelerinin temin edilmesi.
Bu şekilde Hollanda, sadece yurt dışındaki demokrasileri desteklemekle kalmayacak, aynı zamanda kendi vatandaşlarının demokratik haklarını ve topluma entegrasyonunu da güçlendirecektir. Bu, hem Hollanda Anayasası’nda hem de uluslararası hukukta yer alan temel değerlere uygundur.
Görüşlerimizi dikkate alacağınıza inanıyoruz.
Saygılarımızla,
TÜRK BİLGİ VE BELGELENDİRME MERKEZİ VAKFI (TCID) Mustafa Özcan (Başkan)
MECLİSE SUNULAN VE KABUL EDİLEN ÖNERGE AŞAĞIDAKİ GİBİ:
Ulusal Güvenlik (Dosya No: 30 821) ÖNERGE – BECKER ve PATERNOTTE tarafından sunulmuştur Tarih: 2 Ekim 2025
Türkiye seçimlerinin geçmişte Hollanda’da yapılması sırasında, özellikle Amsterdam’daki RAI fuar merkezinde, gerginlikler, tehdit olayları ve hatta kavgalar yaşandığını,
Clingendael Enstitüsü’nün araştırmasına göre Hollanda’da yaşayan Türk kökenli insanların dörtte birinin, burada Türk hükümetinin varlığı nedeniyle kendini güvende hissetmediğini ve bazılarının seçim dönemlerinde baskı altında kaldığını tespit etmiştir.
Bu nedenle hükümetten, yabancı ülkelerden gelebilecek siyasi müdahale riski bulunan ülkelerin seçimlerinin (örneğin Türkiye’nin) Hollanda’da yalnızca mektupla oy verme ya da diplomatik temsilciliklerde (elçilik ve konsolosluklarda) yapılmasını, büyük toplu alanlarda farklı grupların karşı karşıya gelebileceği seçim merkezleri kurulmasına izin verilmemesini talep eder. İmzalayanlar:
Becker
Paternotte
********************
Siyasetçilerin, Türkiye seçimleri için Hollanda’da oy kullanmamaları için yaptıkları girişimlerin nedenini anlatabilmek için, 11 Mayıs 2023’te yayınlamış olduğum haberi, sizlere hatırlatmak için yineliyorum.
TÜM DÜNYAYA ÖRNEK TEŞKİL EDEN TÜRK KÜLTÜR VE MEDENİYETİNİ YERDEN YERE VURAN GERİ ZEKÂLILARA İSYANIMDIR…
Medeniyeti Türkler’den öğrenen Avrupa ülkelerine göç eden yurtaşlarımızdan bazıları, kendilerine medeni ve demokratik imkânlar sunan bu ülkelere nankörlük yapmakla kalmıyor, aynı zamanda Türk kültür ve medeniyetini çiğniyorlar.
Türkiye’deki seçimler için oy kullanmaları sağlanan bazı kendini bilmezler, Lahey ve Amsterdam’daki seçim salonlarında çıkardıkları kavgalar ile kin ve nefret saçtılar.
Yurtdışında oy verme işlemini baltalamak için kasıtlı olarak olay çıkaranları konuşturan medya, “Diğer yabancılar sorun çıkarmıyor. Türklerin oy kullanımını yasaklayın” şeklinde yayın yapıyorlar.
Türkiye’de, milyonların merakla beklediği 14 Mayıs seçimleri için oy verme işlemi, 29 Nisan günü yurtdışında başlamıştı. Hollanda’daki yurttaşlarımız için, Lahey, Amsterdam, Deventer ve Eindhoven kentlerinde oy kullanma imkânı sağlanmıştı.
Ülkenin en görkemli salonlarında kurulan sandıklara yığınlar halinde giden yurttaşlarımız, demokratik haklarını kullanmanın mutluluğu içindeydiler. Ne var ki, önce Lahey’deki seçim salonunda, daha sonra da Amsterdam’daki seçim salonunda art arda kavgalar baş göstermişti.
Türkler’e oy verme imkânı sağlayan Hollanda devleti, gerekli trafik hizmetini sunduğu gibi, güvenlik için de önlemler almıştı.
Amsterdam’da oy kullanılan ünlü RAİ salonlarına akın akın gelen aileler, huzur iinde oylarını kullanırken, ben de demokratik hakkımı kullanarak oyumu kullanmıştım.
Hiç kimse, oy verme işlemleri sürerken, orada görevli bazı Türkler’in kavgaya tutuşacaklarını aklından geçirmemişti. Lahey ve Amsterdam’daki kavgalar, Hollanda medyasında tabii ki abartılarak yayınlandı.
Çıkan kavgaların fazla önemsenmemesi beklenirken, oy kullanma işleminin bitmesinden sonra meydana gelen bir başka kavga hiç hesapta yoktu. Son kavga yine Amsterdam’da meydana gelmişti. Oy kullanma işleminin bitmesinden sonra meydana gelen kavga, bu defa daha geniş kapsamlıydı. Olay yerine takviye kuvvetler gönderen polis, gece saat 02.00’ye kadar aralıklı olarak devam eden kavgaları yatıştırdı. Zırhlı araçlar ve helikopterlerin de devreye sokulduğu kavgada yaralanıp hastanelik olanlar da vardı.
Oy verme işleminin son günü meydana gelen Amsterdam’daki kavga, Hollanda medyası tarafından geniş bir şekilde ele alındı. Seçim salonlarında görevli bulunan, çeşitli partilere mensup kişilerin çıkardıkları bu kavgaların, bundan sonra daha da tehlikeli olabileceğini belirten yayın organları, “Diğer ülkelerin insanları oy kullanırken olay çıkarmazken, Türkler’in bu tarz gayrı medeni halleri düşündürücüdür. Bu nedenle Türkler’in oy verme işlemleri yasaklanmalıdır” diye yayın yaptılar.
Oy kullanma işlemlerinin ardından gelen günlerde, Türkiye’deki seçimlerle ilgili röportajlar yayınlayan organların bazıları, bazı grupların, oy verme işlemini yasaklatmak için kasıtlı olarak olay çıkardıkları da belirttiler.
Ama, bizim için büyük bir kayıp olacak olan ‘Oy kullanma’ şansımızı yok edecek tartışmalar da yaşandı. Konuyu millet meclisine taşıyan siyasiler, Sosyal İşler Bakanı Karien Van Gennip’e sorular yönelttiler. Hükümetin büyük ortağı VVD ile, ırkçı Wilders’in partisi PVV milletvekilleri, “Türkiye’ye bu konuda neden geniş bir serbesti hakkı veriliyor” sorusundan sonra, oy verme işleminin yasaklanmasını istediler. Bakan Van Gennip, “Seçim sandıkları etrafında yaşanan kavgalar Hollanda kültürüne ait değil” diyerek, olayların araştırılmakta olduğunu belirtti.
Van Gennip, oy kullanmanın temel bir hak olduğunu ve engellenemeyeceğini vurgulayarak, oy kullanma işleminin şiddetsiz ve Hollanda Anayasası’na saygı gösterilerek yapılması gerektiğini sözlerine ekledi.
Mecliste yaşanan tartışmalar sırasında yüreğimize su serpen tek üye, DENK Partili Stephan van Baarle oldu. Bir Türk babadan olma Van Baarle, olayların ayrılıkçılar tarafından kasıtlı olarak çıkarıldığını, amacın oy verme işlemini yasaklatmak olduğunu söyledi.
Hükümet ortağı VVD Partisi milletvekili Bente Becker ise, “Olaylarda AKP’nin militanlarının yer aldığına dair işaretler var. Bu kesinlikle mümkün olmamalı” şeklinde konuştu.
*********************
REACTIE OP HET VOORSTEL VAN HET NEDERLANDSE PARLEMENT OM HET STEMMEN VAN TURKEN BIJ DE TURKSE VERKIEZINGEN TE BEPERKEN
De Stichting voor Turkse Informatie en Documentatie (TCID) heeft een bezwaarschrift naar de Tweede Kamer gestuurd tegen het voorstel.
Hoewel het voorstel nog geen wet is, is de kans groot dat het door de nieuwe regering zal worden behandeld.
Daarom dienen de Turkse maatschappelijke organisaties in Nederland waakzaam te blijven.
(Om u uit te leggen waarom sommige Nederlandse politici hun inwoners oproepen om nıet te stemmen voor de Turkse verkiezingen in Nederland, herinner ik u hieronder aan mıjn bericht dat op 11 Mei 2023 is gepubliceerd)
İlhan KARAÇAY schreef:
Het voorstel van Bente Becker (VVD) en Jan Paternotte (D66), dat op 2 oktober 2025 door de Tweede Kamer werd aangenomen, heeft binnen de Turkse gemeenschap in Nederland tot grote onrust geleid.
Het voorstel beperkt de mogelijkheid om in Nederland te stemmen voor verkiezingen in landen zoals Turkije tot enkel briefstemmen of stemmen bij diplomatieke vertegenwoordigingen.
Volgens de indieners moet hiermee een einde komen aan de chaotische taferelen die zich in het verleden, onder meer in het RAI-congrescentrum in Amsterdam, hebben voorgedaan tijdens Turkse verkiezingen.
BENTE BECKER (VVD) JAN PATERNOTTE (D66)
STEMMINGSUITSLAG IN DE TWEEDE KAMER
Partijen die vóór stemden: PVV 37, VVD 24, D66 9, BBB 8, SP 5, CU 3, FVD 3, PvdD 3, SGP 3, Volt 3, Ja21 1.
Partijen die tegen stemden: GL/PvdA 25, NSC 19, CDA 5, DENK 3.
Met 98 stemmen vóór en 52 tegen werd het voorstel aangenomen.
Hoewel het geen wet is, vormt het een politieke oproep aan de regering.
De uitvoering hangt dus af van de houding van het nieuwe kabinet.
STERK PROTEST VANUIT DE TURKSE GEMEENSCHAP De Stichting voor Turkse Informatie en Documentatie (TCID), een vooraanstaande organisatie binnen de Turkse gemeenschap, heeft zowel een bezwaarschrift naar de Tweede Kamer gestuurd als een publieke verklaring afgelegd.
In de brief, ondertekend door voorzitter Mustafa Özcan, wordt benadrukt dat de beslissing in strijd is met democratische waarden en bevat de volgende passage: “Het stemrecht is een fundamenteel recht dat wordt beschermd door de Grondwet en het internationaal recht.
Het beperken van de stemlocaties tot enkel ambassades en consulaten betekent in de praktijk dat veel mensen niet kunnen stemmen.
Voor ouderen, mensen met een beperking, gezinnen met kleine kinderen en personen zonder vervoer wordt het vrijwel onmogelijk om deel te nemen aan de verkiezingen.
Dit druist in tegen het gelijkheidsbeginsel en plaatst mensen in een ongelijke positie op basis van hun etnische afkomst.”
De stichting benadrukt bovendien dat veiligheid geen reden mag zijn om stemlocaties af te schaffen. “Het is de taak van de staat om de veiligheid te waarborgen, niet om grondrechten in te perken,” aldus TCID. Zij stelt voor om grotere en neutrale zalen te gebruiken waar stemmen veilig kan plaatsvinden.
DE BELANGRIJKSTE PUNTEN UIT HET BEZWAARSCHRIFT VAN TCID
1. Het stemrecht is een fundamentele democratische waarde; onnodige beperkingen tasten deze waarde aan.
2. Het beperken van stemlocaties tot diplomatieke posten maakt het voor veel burgers feitelijk onmogelijk om te stemmen.
3. Het inroepen van ‘veiligheid’ mag geen excuus zijn om democratische rechten te beperken; de staat is verantwoordelijk voor orde en veiligheid.
4. Briefstemmen brengt serieuze risico’s met zich mee wat betreft geheimhouding en betrouwbaarheid.
Op basis van deze argumenten vraagt TCID om heroverweging van het voorstel en om het vermijden van maatregelen die de democratische participatie belemmeren.
JURIDISCHE STATUS EN VERDERE ONTWIKKELING
Het voorstel van Becker en Paternotte is momenteel slechts een Kamermotie en geen wet.
Het nieuwe kabinet kan echter besluiten om het om te zetten in een wetsvoorstel.
Daarom is het van groot belang dat de Turkse gemeenschap dit proces nauwlettend volgt.
De samenstelling van het nieuwe kabinet zal bepalend zijn voor het verdere verloop.
Indien partijen die het voorstel steunen de regering vormen, kan uitvoering volgen.
Wordt echter een coalitie gevormd die democratische gelijkheid vooropstelt, dan kan het voorstel in de lade verdwijnen.
Als journalist die al jarenlang de politieke participatie van de Turkse gemeenschap in Nederland volgt, beschouw ik deze ontwikkeling met zorg.
Nederland staat bekend als een land van vrijheid en gelijkheid.
Elke maatregel die de democratische deelname van een bepaalde groep bemoeilijkt, schaadt dit imago.
Veiligheid tijdens verkiezingen is uiteraard belangrijk, maar dat bereik je door betere organisatie, niet door grondrechten te beperken.
De betrokkenheid van Turkse Nederlanders bij verkiezingen moet niet als een probleem worden gezien, maar als een uiting van een levendige, multiculturele democratie.
Volgens mij is het bezwaar van TCID niet alleen een verdediging van de Turkse gemeenschap, maar ook van de Nederlandse democratie zelf.
Democratie kan alleen bestaan als mensen van verschillende achtergronden gelijke deelname behouden.
Het voorstel van Becker en Paternotte is weliswaar aangenomen, maar nog niet uitgevoerd.
Hoe het nieuwe kabinet hiermee omgaat, zal de komende tijd duidelijk worden.
Het is belangrijk dat TCID en de Turkse gemeenschap hun democratische bezwaren op vreedzame wijze blijven uiten.
De stem van de Turken in Nederland moet gehoord worden, want het gaat hier niet alleen om stemrecht, maar ook om het behoud van het principe van gelijk burgerschap in Nederland.
HET BEZWAARSCHRIFT DAT DOOR DE STICHTING VOOR TURKSE INFORMATIE EN DOCUMENTATIE (TCID) AAN DE TWEEDE KAMER IS GESTUURD:
Mustafa Özcan bij een protest
Betreft: Ons bezwaar tegen de motie-Becker/Paternotte over buitenlandse verkiezingen
Geachte Kamerleden,
Namens de Stichting Turks Centrum voor Informatie & Documentatie (TCID) schrijven wij u naar aanleiding van de ingediende motie van de Kamerleden Becker en Paternotte (nr. 309, vergaderjaar 2025-2026). Deze motie beoogt verkiezingen voor landen zoals Turkije in Nederland uitsluitend via briefstemmen of op diplomatieke posten toe te staan.
Een groot deel van de Turkse gemeenschap heeft diepe bezwaren tegen deze motie welke wij hiermee kenbaar willen maken. De motie druist in tegen de kern van democratische rechten en waarden en zou voor onze gemeenschap zeer negatieve praktische gevolgen hebben. Bovendien acht onze stichting deze motie in strijd met de geest, zo niet de letter, van fundamentele rechten zoals vastgelegd in de Nederlandse Grondwet en internationale verdragen zoals de Universele verklaring van de rechten van de Mens.
Onze voornaamste bezwaren zijn de volgende:
Het stemrecht is een fundamenteel democratisch recht. Een onnodige inperking van de toegankelijkheid tot het stemproces druist in tegen dit democratische beginsel. Dit recht wordt onderschreven door Artikel 4 van de Nederlandse Grondwet, dat stelt: “Iedere Nederlander heeft recht de leden van de algemene vertegenwoordigende organen te verkiezen, behoudens bij de wet gestelde beperkingen.” Hoewel dit artikel zich primair richt op Nederlandse verkiezingen, weerspiegelt het een fundamentele democratische waarde die de Staat der Nederlanden dient te koesteren en te beschermen voor álle ingezetenen, ook bij de uitoefening van hun democratische rechten in het buitenland.
Een beperking tot enkele locaties maakt dit recht voor velen praktisch onmogelijk. Het beperken van stemmen tot ambassade en consulaten – veelal kleine, ongeschikte ruimtes betekent voor een groot deel van de Nederlands-Turkse gemeenschap dat zij uren moeten reizen en in de rij moeten staan. Dit is een onoverkomelijke drempel voor veel ouderen, mensen zonder auto, gezinnen met jonge kinderen en mensen met een beperking. Deze motie zou hen in feite het stemrecht ontnemen. Een dergelijke praktische uitsluiting is in strijd met het gelijkheidsbeginsel en het non-discriminatieverbod, neergelegd in Artikel 1 van de Nederlandse Grondwet. Het creëert een ongelijke positie voor Nederlandse inwoners op basis van hun nationale afkomst en woonlocatie. Daarnaast sluit een dergelijke beperking aanzienlijke groepen uit, wat indruist tegen het Nederlandse streven naar een inclusieve samenleving en de verplichtingen die voortvloeien uit het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap, dat ook door Nederland is geratificeerd.
De oplossing voor eventuele onveiligheid ligt niet in het afschaffen van locaties, maar in het garanderen van veiligheid en neutraliteit. Er zijn in het verleden spanningen zijn geweest. De oplossing daarvoor is echter niet om het stemmen te verbannen uit het openbare leven. Integendeel, de nadruk moet liggen op een betere organisatie en beveiliging. Wij pleiten juist voor het gebruik van ruimere, neutrale en professionele locaties, zoals congreszalen. Dit maakt het stemproces niet alleen veiliger, maar ook toegankelijker. Het kan een viering zijn van de democratie die wij in Nederland omarmen, in plaats van een bron van angst. De Nederlandse overheid heeft de taak om de openbare orde en veiligheid te waarborgen. Het is haar taak om stemprocessen te faciliteren op een manier die grondrechten beschermt, niet om deze rechten in te perken wanneer de handhaving een uitdaging vormt.
Zo worden in Nederland bijeenkomsten ook niet verboden omdat een groep onrust zou kunnen zoeken. Er worden juist in samenwerking met de organisatoren maatregelen genomen om alles in goede banen te leiden. Bij de verkiezingen moet er ook op deze manier gewerkt worden aan maatregelen ter voorkoming van ongeregeldheden.
Briefstemmen kent ernstige tekortkomingen voor een eerlijk en transparant proces. Hoewel het een aanvullend alternatief kan zijn, is het onvoldoende waterdicht om als enige methode te dienen. Het biedt geen garantie voor het geheim van de stem, waardoor kwetsbare kiezers thuis blootstaan aan druk. Daarnaast bestaat het risico op fraude, verlies of vertraging van stembiljetten tijdens de postbezorging. Het tellen van briefstemmen is trager en minder transparant, omdat het grootste deel van het proces niet openbaar en direct controleerbaar verloopt, wat het publieke vertrouwen in de uitslag kan schaden. Het waarborgen van de vrijheid en geheimhouding van de stem is een hoeksteen van elk democratisch stelsel. Door briefstemmen als enige methode op te leggen, wordt aan deze hoeksteen getornd. Stemmen per post is bovendien vaak ingewikkelder, waardoor mensen die moeite hebben met deze procedure vaker ervan af zullen zien en dus onnodig worden beperkt in de uitoefening van hun rechten.
Daarom doen wij een dringend beroep op u: Verwerp de motie-Becker/Paternotte.
In plaats van het stemrecht in te perken, verzoeken wij de regering en de Kamer juist in te zetten op:
*Het faciliteren van verkiezingen in ruime, neutrale en toegankelijke locaties.
*Het waarborgen van de veiligheid en neutraliteit van deze stemlocaties.
*Het bewaken van de democratische rechten van alle in Nederland wonende burgers, zodat zij op een veilige, toegankelijke en fatsoenlijke manier hun stem kunnen uitbrengen.
Op deze manier steunt Nederland niet alleen de democratie in het buitenland, maar ook de democratische rechten en integratie van haar eigen inwoners, in overeenstemming met de fundamentele waarden zoals verankerd in ons eigen Grondwet en wetgeving en internationale wetgeving.
Wij vertrouwen erop dat u onze argumenten zult meewegen in uw overwegingen.
Met vriendelijke groet,
STICHTING TURKS CENTRUM VOOR INFORMATIE & DOCUMENTATIE
Mustafa Ozcan (Voorzitter)
DE MOTIE DIE AAN DE TWEEDE KAMER IS VOORGELEGD EN AANGENOMEN LUIDT ALS VOLGT:
Nationale Veiligheid (Dossiernr. 30 821) MOTIE – INGEDIEND DOOR BECKER EN PATERNOTTE Datum: 2 oktober 2025
Tijdens de eerdere Turkse verkiezingen die in Nederland werden gehouden, met name in het RAI-congrescentrum in Amsterdam, hebben zich spanningen, bedreigingen en zelfs vechtpartijen voorgedaan.
Volgens onderzoek van het Clingendael Instituut voelt één op de vier mensen van Turkse afkomst in Nederland zich minder veilig vanwege de aanwezigheid van de Turkse overheid in Nederland, en ervaart een deel van hen druk tijdens verkiezingsperioden.
Daarom verzoekt de Kamer de regering ervoor te zorgen dat verkiezingen van landen met een risico op buitenlandse politieke inmenging (zoals Turkije) in Nederland uitsluitend plaatsvinden via briefstemmen of bij diplomatieke vertegenwoordigingen (ambassades en consulaten), en dat er geen grote stemlocaties worden ingericht waar verschillende groepen met elkaar in conflict kunnen komen.
Ondertekend:
Becker
Paternotte
************************
Om u uit te leggen waarom sommige Nederlandse politici hun inwoners oproepen om niet te stemmen voor de Turkse verkiezingen in Nederland, herinner ik u hieronder aan mıjn bericht dat op 11 Mei 2023 is gepubliceerd
MIJN OPROEP VAN VERZET TEGEN DE ACHTERLIJKE MENSEN DIE DE TURKSE CULTUUR EN BESCHAVING, DIE EEN VOORBEELD IS VOOR DE HELE WERELD, DENIGREREN…
Sommige van onze landgenoten die naar europese landen zijn geëmigreerd – landen die beschaving hebben geleerd van de Turken – tonen niet alleen ondankbaarheid tegenover de landen die hen democratische en beschaafde mogelijkheden bieden, maar vertrappen ook de turkse cultuur en beschaving.
Sommige onverantwoordelijke personen die de kans kregen om te stemmen voor de verkiezingen in Turkije, hebben in de stembureaus in Den Haag en Amsterdam met ruzies haat en vijandigheid gezaaid.
De media die de incidenten opzettelijk hebben uitvergroot om het stemmen in het buitenland te saboteren, brachten berichten als: “Andere buitenlanders veroorzaken geen problemen. Verbied de Turken om te stemmen.”
De stemming voor de Turkse verkiezingen van 14 mei, waar miljoenen mensen met spanning op wachtten, begon op 29 april in het buitenland. Voor onze landgenoten in Nederland werden stemlokalen ingericht in Den Haag, Amsterdam, Deventer en Eindhoven.
In de meest prestigieuze zalen van het land stonden de stembussen opgesteld. Honderden burgers stroomden toe om met trots hun democratisch recht uit te oefenen. Maar eerst in Den Haag en vervolgens in Amsterdam braken opeenvolgende vechtpartijen uit.
De Nederlandse overheid, die de Turken de mogelijkheid bood om te stemmen, zorgde niet alleen voor verkeersdiensten maar nam ook veiligheidsmaatregelen.
In de beroemde RAI-hallen van Amsterdam, waar het stemmen plaatsvond, kwamen gezinnen in groten getale opdagen en brachten in alle rust hun stem uit. Ook ik heb toen mijn democratisch recht uitgeoefend.
Niemand had gedacht dat sommige Turkse medewerkers tijdens het stemmen met elkaar in gevecht zouden raken. De incidenten in Den Haag en Amsterdam werden uiteraard overdreven weergegeven in de Nederlandse media.
Terwijl men verwachtte dat de vechtpartijen niet al te zwaar zouden worden opgevat, vond er na het einde van de stemming een ander, onverwacht gevecht plaats. Deze laatste ruzie, opnieuw in Amsterdam, was van grotere omvang. De politie stuurde versterking en wist de ongeregeldheden, die tot 02.00 uur ‘s nachts met tussenpozen doorgingen, onder controle te krijgen. Er waren gewonden die naar het ziekenhuis werden gebracht, terwijl pantservoertuigen en helikopters werden ingezet.
Het gevecht op de laatste stemdag in Amsterdam kreeg ruime aandacht in de Nederlandse media. Zij meldden dat de gevechten, veroorzaakt door vertegenwoordigers van verschillende partijen, in de toekomst nog gevaarlijker konden worden. In sommige publicaties stond: “Terwijl mensen uit andere landen zonder incidenten stemmen, is het onbeschaafde gedrag van de Turken verontrustend. Daarom moet het stemmen voor Turken verboden worden.”
In de dagen na de stemming meldden sommige media dat bepaalde groepen opzettelijk incidenten hadden uitgelokt om het stemmen te laten verbieden.
Er ontstonden discussies die ons het kostbare recht om te stemmen zouden kunnen ontnemen. Politici brachten het onderwerp in de Tweede Kamer en stelden vragen aan minister van Sociale Zaken Karien van Gennip. Kamerleden van regeringspartij VVD en van de racistische PVV van Wilders vroegen: “Waarom krijgt Turkije op dit punt zoveel vrijheid?” en drongen aan op een verbod van de stemprocedure. Minister Van Gennip verklaarde: “De gevechten rond de stembussen horen niet bij de Nederlandse cultuur” en zei dat de gebeurtenissen werden onderzocht.
Van Gennip benadrukte dat stemmen een fundamenteel recht is en niet mag worden verhinderd, en voegde eraan toe dat de stemming zonder geweld en met respect voor de Nederlandse grondwet moet plaatsvinden.
Tijdens het debat in de Kamer was de enige stem die ons geruststelde die van DENK-parlementariër Stephan van Baarle. Van Baarle, zoon van een Turkse vader, zei dat de incidenten opzettelijk waren uitgelokt door separatisten met als doel het stemmen te laten verbieden.
Bente Becker, parlementslid van regeringspartij VVD, verklaarde echter: “Er zijn aanwijzingen dat militanten van de AKP bij de incidenten betrokken waren. Dat mag absoluut niet gebeuren.”
