Hollanda’da yaşayan tarih araştırmacısı Tütüncü’nün onlarca eserde imzası var. Geleceğe yönelik iki büyük projenin akibeti ne olacaktı?

Hayata dönen ve dünyada parmakla gösterilecek olan bir Rehabilite Merkezi’de kalan örnek adamla söyleşi.

Sözü edilen Heliomare adlı Rehabilite Merkezi, Türkiye’de klinik azlığı yaşanırken, 1932’de kurulmuş.

(Haberin Hollandacası en sonda.
Nederlandse versie van het nieuws onderaan)

İlhan KARAÇAY yazdı:

Hollanda’daki arşivlerde Türkiye’nin kayıp izlerini sabırla arayan, Osmanlı’nın Avrupa’daki ayak izlerini belgeleyen, her biri tarihe ışık tutan onlarca yayına imza atan bir isim: Mehmet Tütüncü. O yalnızca bir tarihçi değil, aynı zamanda hafızanın bekçisi. Geçmişin karanlık köşelerinde kalan belgeleri bulup gün ışığına çıkaran, sonra da onları bugünün belleğine işleyen bir gönüllü bilgedir.

Ancak hayat, Mehmet’e de tarihin cilvelerinden birini sundu. Geçtiğimiz hafta geçirdiği ani bir beyin kanaması, onu ölümle burun buruna getirdi. Sol tarafına inen felç, hayallerinin tam ortasında bir çizik gibi durdu. İlk günler yoğun bakımda geçti. Sevenleri, “Acaba bir daha aramızda olur mu?” diye sordu kendi kendine. Şükür ki Mehmet gitti ama geri döndü. Geri döndü ama ardında dramatik bir ihtimal bırakarak: Ya gitseydi?

Ya gitseydi…
Haarlem’de kurulacak Türk Kütüphanesi ne olacaktı?
Haarlem’in bir banliyösünde açılacak Türkiye Müzesi’nin akibeti ne olacaktı?

İkisi de, imzaları atılmış, inşaatları son aşamaya gelmiş projeler. Eğer Mehmet Tütüncü o hastane odasından geri dönemeseydi, bu iki kültürel yapı da yalnızca yarım kalmış hayaller arasında yerini alacaktı. Neyse ki olmadı. O, yazılmamış kitaplarına, açılmamış sergilerine, kurulmamış müzesine geri dönmeyi başardı.
Ve şimdi yeniden hayata tutunmak için çok özel Heliomare Rehabilitasyon Merkezi’nde.

Ziyaretine gittiğimde her zamanki gibi umutluydu. Vücudu yorgun ama bakışı diriydi. “Yazacak çok şey var daha,” dedi fısıltıyla. Ben de o an anladım: Bu adam sadece geçmişi değil, geleceği de kurtarıyor.

İşte tam da bu noktada, Mehmet’in yeniden doğuşuna ev sahipliği yapan Heliomare’i sizlere anlatmam gerekiyor.
Çünkü orası yalnızca bir tedavi merkezi değil, hayallerin yeniden kurulduğu bir yerdir…
Az sonra tanıtacağım size Heliomare’yi.

Tarihi yaşamak ayrı, yazmak ayrı meziyettir. Oysa Mehmet Tütüncü ikisini birden yaptı. Hem yaşadı, hem yazdı. Kimi zaman Osmanlı arşivlerinde, kimi zaman Hollanda’nın tozlu belgelerinde, bazen de İstanbul’un bilinmeyen sokaklarında…
Türkiye ile Hollanda arasında kurulan 400 yıllık ilişkileri belgelerle ortaya koydu. Atatürk’ün Merkez Bankası’nı kurarken Hollanda’dan yardıma çağırdığı, bu çağrıya cevap veren Hollanda Merkez Bankası Müdürü Gerard Vissering’in Ankara’ya uzanan serüvenini kaleme aldı. Yalnızca bir kitap değil, iki ülkenin ekonomik hafızasını sundu bize.

Yine o yazdı, Osmanlı döneminde İstanbul’a yerleşen ve bugün hâlâ hatırlanan Testa ailesinin hikâyesini. Tütüncü, geçmişi yalnızca belgelemekle kalmadı, ona ruh verdi.

Şimdi ise kendisi zamana karşı bir savaştan sağ çıktı.
Geçtiğimiz hafta geçirdiği beyin kanaması sonucu sol tarafı felç oldu. İlk günler yoğun bakımda geçti. Dönüp dönmeyeceği meçhuldü. Ölümle arasında sadece ince bir çizgi vardı.
Ama gitmedi. Geri döndü.

Ve geride, az önce de sözünü ettiğim şu sorular kaldı:
Ya 400 yıllık arşiv bilgisi de onunla gitseydi?
Ya Vissering’i anlatan o kitap hiç yazılmasaydı?
Ya kurulmak üzere olan Haarlem Türk Kütüphanesi ve Türkiye Müzesi hayata geçemeden raflarda hayal olarak kalsaydı?

İşte bu yüzden, Tütüncü’nün geri dönüşü sadece bir şahsın kurtuluşu değil, bir kültür mirasının devamıdır. Ölümün kıyısından dönerek, sadece kendi bedenini değil, tarihi de hayata döndürdü.

O’nu gördüğüm zaman, vücudu yorgun, ama zihni hâlâ zamana meydan okuyacak kadar güçlüydü. “Bitmedi,” dedi bana. “Kütüphane açılacak, müze kurulacak, tarihin sesi duyulacak.”

HAARLEM’DE AÇILACAK TÜRK KÜTÜPHANESİ VE TÜRKİYE MÜZESİ NELER SUNACAK?

Henüz kapılarını açmadı. Ancak zihnimizde yerini aldı, hayalimizde rafları doldu, salonları adım adım dolaşıldı. Çünkü bu sadece bir mimari projenin değil, bir ömrün, birikimin ve idealin meyvesidir.

Mehmet Tütüncü’nün yıllara yayılan arşiv çalışmaları, yayınladığı eserler ve oluşturduğu kültürel köprü, şimdi somutlaşmak üzere: Haarlem’de açılacak bir Türk Kütüphanesi ve bir Türkiye Müzesi…

TÜRK KÜTÜPHANESİ: BİLGİNİN ARŞİVLENDİĞİ SESSİZ BİR DEVRİM

Bu kütüphane, sadece kitaplar ve belgelerle sınırlı kalmayacak. Mehmet Tütüncü’nün onlarca yıllık birikimiyle şekillenmiş bir kültür istasyonu olacak:
Türkiye-Hollanda diplomatik ilişkilerine dair belgelerin özgün kopyaları ve akademik analizler
Tütüncü’nün kaleme aldığı kitaplar, araştırmalar ve özel baskılar
16 ve 17. yüzyıla ait ticaret fermanları, elçilik mektupları, konsolosluk raporlarının dijital arşivi
Göçmen kuşaklara yönelik Türkçe-Hollanda dili ve tarihi seminerleri
Tarihseverler ve araştırmacılar için açık kaynak araştırma merkezi
Kütüphane, hem geçmişe ışık tutacak hem de yeni kuşaklar için kökleriyle bağ kurabilecekleri bir alan sunacak.

TÜRKİYE MÜZESİ: KÜLTÜREL BELLEĞİ TAŞLAŞTIRAN BİR ALAN

Açılması planlanan Türkiye Müzesi, klasik bir etnografik müze değil. Aksine, bir göçün, bir işbirliğinin, bir karşılaşmanın hikâyesini anlatan modern bir anlatı alanı olacak. Müzede yer alması planlanan başlıca bölümler şunlar olabilir:

Göç Salonu: 1960’lardan bu yana Hollanda’ya gelen Türk işçilerin fotoğrafları, sesli anıları, ilk neslin valizleri, ev eşyaları, dini ve sosyal hayatına dair objeler.

Atatürk ve Vissering Odası: Atatürk’ün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nı kurarken Hollanda’dan davet ettiği Gerard Vissering’in hayatı, Ankara’ya yolculuğu, Türkiye’deki gözlemleri ve katkıları. Bu bölüme adanacak orijinal belgeler, kitaplar, haritalar ve dönemin diplomatik yazışmaları.

Levanten İstanbul: Osmanlı döneminde İstanbul’da yaşamış Hollandalı aileler (örneğin Testa ailesi) ve onların Osmanlı toplumundaki rolleri.

Ortak Bellek Galerisi:
Türkiye ve Hollanda arasında yüzyıllara yayılan dostluk, ticaret, kültürel etkileşim örnekleri tablolar, mektuplar, diplomatik armağanlar ve tarihî nesneler.

Amaç Ne?: Bu iki yapının temel amacı sadece geçmişi belgelemek değil, geçmişten hareketle geleceği şekillendirmektir. Kütüphane ve müze birlikte şu mesajı verecek: “Göç, kayıp değil; bir mirastır. Diplomasi, devletlerin değil, halkların hafızasıdır.”

Ve elbette, bu büyük vizyonun arkasında ciddi bir kişisel mücadele var:
Mehmet Tütüncü’nün, ölümden dönüp yeniden ayağa kalktığı bir süreçte bile bu projelerden vazgeçmemesi, bu kurumlara ayrı bir anlam yüklüyor.

TÜTÜNCÜ’DEN ANILAR

Mehmet Tütüncü, eserlerinden birini Kültür Bakanı Günay Uslu’ya sunmuştu. Tütüncü, Batı ve İslam Dünyası arasındaki ilişkiler konusunda geniş çapta danışılan bir uzmandır. Çok sayıda yayının yanı sıra birçok onet sergi ve konferansa katılmış ve öncülük etmiştir.

TESTA ailesinin 1261’den 1793’lere kadar süren Türkiye’deki faaliyetleri, küçümsenecek faaliyetler değildi. Osmanlı Devleti nezdinde tercümanlık görevlerinden başlayarak, Bakanlığa kadar uzanan faaliyetlerdi bunlar…

Mehmet Tütüncü, Hollanda’da çok ünlü olan Testa ailesini anlatan bir kitabı daha önce yayınlamıştı. Zamanın Lahey Büyükelçisi Şaban Dişli ve Tütüncü Tesla ailesi ile.

TESTA’dan, “Hollanda’ya gelen ilk Türk-Osmanlı vatandaşı” diye söz eden Mehmet Tütüncü’nün, ‘Van de Bosporus naar de Zuiderzee’ (Boğaziçi’nden Güney Denizi’ne GASPARD BARON TESTA) adlı kitabın tanıtım resepsiyonunda, Osmanlı Hanedanı’nı sevenler misali, eski Hollanda’yı seven kalburüstü zenginleri ve tarihçileri, Lahey Büyükelçimiz Şaban Dişli kucakladı.

30 Mart 2025 tarihinde gerçekleştirilen özel bir ayinle, Amsterdam’ın en önemli Katolik mabedi olan Aziz Nikolaas Bazilikası’nda, emanetler resmi olarak kiliseye teslim edildi ve halkın ziyaretine açıldı. Aynı zamanda Şubat 2025’te Eş-Katedral statüsü verilen bu bazilika, bu anlamlı olayla birlikte Katolik dünyasında manevi bir merkez haline geldi.

TÜTÜNCÜ’NÜN KARNESİ:

İsim : Mehmet Tütüncü
Doğum tarihi : 21 Eylül 1962
Doğum yeri : Karaman, Türkiye
E-Mail : m.tutuncu@gmail.com
MOBIL : +31.62.4255100
E-Mail: m.tutuncu@gmail.com

Eğitim : Amsterdam Üniversitesi, ekonomi ve mali ekonomi alanında doktora.

Diller :
– Hollandaca (neredeyse anadil olarak),
– Türkçe (ana dil)
– İngilizce (akıcı, okuma, konuşma ve yazma)
– Almanca (akıcı konuşma ve okuma),
– Fransızca (konuşma ve okuma ortalaması),
– Arapça (temel okuma)
– Rusça (temel okuma)
– Osmanlıca (okuma ve yazma)

Akademik yayınlar şu adresten indirilebilir:
https://independent.academia.edu/MehmetTutuncu

AKTİVİTELER

I. Türk ve Arap Dünyası Araştırma Merkezi Başkanı.
II. UZNED Özbekistan Hollanda Dostluk Vakfı eski başkanı (2018-2020).
III. Birçok konferansta davetli konuşmacı.
IV. İslam ve Batı konulu sergilerin ve Hollanda’nın organizatörü, başlatıcısı.
Üzerinde çalıştığım projelerden bazı örnekler.
– Leiden Etnoloji Müzesi (Mekke’ye Özlem),
– Lakenhal (uluslararası tekstil ticareti danışmanı).
– Rotterdam Denizcilik Müzesi (Hollanda Korsanlık Projesi) ve
– Tropenmuseum (Mekke’ye Özlem) Amsterdam ve
– Lahey’deki Ulusal Arşivler (Motivasyona bakın)
V. Çok sayıda kitap ve makale. (Aşağıdaki yayın listesine bakınız)
VI. Çeşitli televizyon ve belgeseller için metin yazarlığı ve danışmanlık

– Ulusal Arşivlerin özellikle Akdeniz ülkeleri için önemi
– Prens ve Paşa (2012),
– 400 Yıllık Dostluk (2018)
– Jan Janszoon nam-ı diğer Murad, Haarlem’den Cezayir’e
VI. Perspektifte Başyapıtlar Üzerine Yorumcu.

SEÇİLMİŞ YAYINLAR-KİTAPLAR

1. 400 yılı aşkın Dostluk, 1612 Hollanda ve Türkiye arasındaki Dostluk Anlaşması
2. Heemstede’deki Evde Konstantinopolis’in Kayıp Panoraması
3. Dragoman ve Diplomat ailesi Testa.
4. Mehmet Tütüncü, Boğaziçi’nden Güney Denizi’ne.
5. Cezayir’de Beş Yıl, Thomas Hees’in Günlüğü
6. Ebubekir Efendi,1869’da İstanbul’da basılan Arap Alfabesiyle ilk Hollandaca (Afrika) kitabı.

                                 ******************************

İşte şimdi, Mehmet’in hayatına ikinci bir pencere açan o eşsiz rehabilite kurumunu tanıtmak gerekiyor.

HELİOMARE: HOLLANDA’NIN SAĞLIKTA MEDENİYET ANITI

                           

Avrupa’nın refah seviyesi yüksek ülkeleri arasında yer alan Hollanda’da, insan onurunu ve bağımsızlığını önceleyen bir rehabilitasyon ve eğitim kurumu, doksan yılı aşkın bir süredir dimdik ayakta: Heliomare. Kurulduğu 1932 yılından bu yana kesintisiz hizmet veren bu eşsiz kurum, yalnızca tıbbi bir merkez değil; aynı zamanda umutların yeniden filizlendiği, bireyin kendine olan güvenini yeniden inşa ettiği bir yaşam merkezi.

                         

Heliomare’in hikâyesi, aslında modern sosyal devletin ve insan odaklı sağlık anlayışının da hikâyesidir. Adını güneşi ve denizi bir araya getiren eski Yunanca kelimelerden alan bu kurum (Helios – güneş, Mare – deniz), ilk olarak Wijk aan Zee’de bir verem sanatoryumu olarak faaliyete geçti. Zamanla, yalnızca hastalıkla değil, insanla ilgilenen bir felsefeye dönüştü. Bugün Heliomare, engelli bireylerin, hastalık ya da kaza sonrası hayatları altüst olmuş insanların ve onların yakınlarının yeniden yaşama bağlandığı kapsamlı bir merkezdir.

BİR İNSANLIK YAKLAŞIMI: “HİÇ KİMSE DIŞARIDA KALMASIN”

Heliomare’in temel ilkesi, “Kimse kenarda kalmasın, herkes katılsın” anlayışıdır. Bu ilke, kurumun eğitimden rehabilitasyona, iş gücüne katılımdan spor ve harekete kadar uzanan çok yönlü hizmet yelpazesinin temelini oluşturur. Hollanda’nın Noord-Holland bölgesinde 20’den fazla lokasyonda faaliyet gösteren Heliomare, bireylerin hayatlarının tüm alanlarında tam katılımını sağlayan bir ekosistem yaratmıştır. Bu yönüyle Heliomare, yalnızca bir sağlık kuruluşu değil, bir yaşam yeniden inşa merkezidir.

REHABİLİTASYONDAN EĞİTİME, SPORDAN İŞ HAYATI VE ENTEGRASYONA

Heliomare, çocuklardan yaşlılara kadar her yaştan bireye hizmet sunan entegre bir yapıdadır. Rehabilitasyon, fiziksel ve zihinsel zorluklarla mücadele eden bireylerin ilk durağıdır. Ancak Heliomare’in farkı, rehabilitasyon süreciyle sınırlı kalmaması; bireyin yeniden hayata, iş gücüne ve topluma kazandırılmasını hedeflemesidir. Bunun için:

Fiziksel ve Nörolojik Rehabilitasyon: Kaza, hastalık ya da doğuştan gelen engellerle mücadele eden bireyler için ileri düzey fizyoterapi ve tedavi olanakları sunar.

Erken Müdahale Programları: 0-4 yaş arası çocuklara özel tanılama ve gelişim desteği hizmetleriyle, engellilik durumlarında erken yaşta destek sağlar.

Spor ve Hareket Terapisi: “Spor bir lüks değil, bir ihtiyaçtır” anlayışıyla kurulan spor merkezi, bireylerin fiziksel gelişimlerine katkı sunarken aynı zamanda motivasyonlarını da artırır.

Eğitim Hizmetleri: Engelli çocuklar için özel olarak yapılandırılmış okulları ve mesleki eğitim programlarıyla Heliomare, bireylerin bilgi ve becerilerini artırarak bağımsız bir hayat için altyapı sağlar.

İş Hayatına Katılım: “Arbeidsintegratie” programlarıyla bireylerin iş gücüne yeniden dahil olmasını teşvik eder, mesleki rehabilitasyon ve yönlendirme sağlar.

AVRUPA STANDARTLARININ ÜZERİNDE BİR YAPI

Heliomare, 2003 yılından bu yana Avrupa Rehabilitasyon Platformu (EPR) üyesidir. Bu üyelik, kurumun Avrupa çapında bilgi ve deneyim alışverişinde bulunduğu, farklı ülkelerden uzmanlarla ortak projeler yürüttüğü bir ağın parçası olduğunu göstermektedir. Bu platform sayesinde Hollanda’nın sağlık ve sosyal hizmetler konusundaki deneyimi başka ülkelere de taşınırken, Heliomare de kendi uygulamalarını geliştirme fırsatı bulmaktadır.

GEÇMİŞTEN GELECEĞE: 90 YILLIK BİR SERÜVEN

Heliomare’in tarihçesi, çağdaş sağlık hizmetlerinin evrimini de gözler önüne seriyor. 1930’larda tüberküloz sanatoryumu olarak başlayan bu yolculuk, 1958 yılında resmî rehabilitasyon merkezi statüsüne ulaşarak yönünü değiştirmiştir. 1980’lerden itibaren çocuklara yönelik hizmetlerin artırılması, mesleki eğitimin sisteme entegre edilmesi ve bağımsız yaşam alanlarının inşa edilmesiyle Heliomare, çok boyutlu bir organizasyon haline gelmiştir.

2000’li yıllarda spor, psikolojik destek, ileri teknoloji destekli tedaviler, pandemiye özel reabilitasyon üniteleri gibi alanlarda yapılan yatırımlar, kurumun her zaman zamanın ihtiyaçlarına cevap verdiğini göstermektedir. Bugün Heliomare, yalnızca Hollanda’nın değil, Avrupa’nın en kapsamlı ve saygın rehabilitasyon merkezlerinden biri olarak hizmet vermeye devam etmektedir.

TÜRKİYE İÇİN BİR İLHAM KAYNAĞI

Türkiye’de bırakın rehabilitasyonu, uzun yıllar boyunca klinik hizmetlerinin bile sınırlı kaldığı dönemler yaşanmıştır. Böyle bir ortamdan bakıldığında, Heliomare gibi bir kurumun varlığı ve sürdürülebilir başarısı, yalnızca hayranlık değil, aynı zamanda ilham da uyandırmaktadır. Kamusal iradenin, sivil toplumun ve profesyonel uzmanlığın birleşimiyle inşa edilen bu kurum, Türkiye’de benzer yapıların kurulması için bir model olabilir.

ELBETTE Kİ TÜRKİYE’DE DE VAR
(Merkez’in kendi anlatımıyla)

TSK ELELE VAKFI ÖZEL EĞİTİM VE REHABiLiTASYON MERKEZİ

                                   
Ağustos 2003‘ten TSK Sağlık Vakfı’nın bünyesinde hizmet veremeye başlayan merkez; 30 Haziran 2013 tarihinden  itibaren TSK Elele Vakfı tarafından kamu yararı gözetilerek ve kar amacı güdülmeden  işletilen bir vakıf kuruluşudur.

TSK Elele Vakfı Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezinde 573 Sayılı Kanun Hükmündeki Kararname’de tanımlanan özel eğitime gereksinimi olan çocuklara eğitim verilmektedir. Kurulduğu günden bugüne merkezler; yaşıtlarından farklı, yetersizliklere sahip, özel eğitime gereksinimi olan tüm çocuklara ve onların ailelerine hizmet vermektedir. Ayrıca öğrenciler ile farklı eğitim ortamlarında bulunan öğretmenler için de özel eğitim destek hizmetleri sunulmaktadır.

Ankara S.B.Ü. Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yerleşkesinde hizmet veren merkezde ; Milli Eğitim Bakanlığı’nın müfredat programına göre ve Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulunca Onaylanmış;

*Zihin Engelliler Destek Eğitim Programı,
*Yaygın Gelişimsel Bozukluklar Destek Eğitim Programı,
*Özel Öğrenme Güçlüğü Destek Eğitim Programı,
*İşitme Engelli Bireyler Destek Eğitim Programı,
*Bedensel Engelli Bireyler Destek Eğitim Programı uygulanmaktadır.

Merkezde Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulunca onaylanan yukarıdaki 5 temel program dışında; öğrencilerin ihtiyaçları doğrultusunda üniversitelerle iş birliği içinde yeni oluşturulan eğitim programları da uygulanmaktadır. Bu programlar: PECS (Resim Değiş-Tokuşuna Dayalı İletişim Sistemi), Küçük Adımlar, Etkinlik Çizelgeleri, OÇİDEP (Otistik Çocuklar İçin Davranışsal Eğitim Programı), PARE (Plansız Anı Resimleme Eğitimi), Duyu Terapi (SensoryİntegrationTherapy), Hipoterapi (Atla terapi) ve Oyun Terapisi çalışmalarıdır.  Merkezde İş Eğitim Bölümü de bulunmaktadır. Bu bölümde 15 yaş ve üstü engellilere meslek edinebilmeleri için Mesleki Rehabilitasyon ve İş-Uğraşı Eğitimi verilmektedir.

İş-Eğitim bölümü, 10 ayrı atölyede toplam 100 öğrenciye mesleki rehabilitasyon hizmeti verilebilecek kapasitededir. İş eğitim bölümünde Seramik, Müzik, Beden eğitimi, El Sanatları, Giyim, Bilgisayar, Resim, Ebru, Tiyatro, Mutfak Sanatları atölyelerinde engelli bireylere mesleki eğitim, bağımsız yaşam ve toplumsal beceriler kazandırmak amaçlanmaktadır.

İş-Eğitim bölümünde beden eğitimi, el sanatları, giyim, tiyatro ve müzik branşlarında toplam 5 branş öğretmeni hizmet vermektedir.

Engelli öğrencilerin eğitiminde okul-aile iş birliğine azami özen gösterilerek, velilerle bireysel ve grup halinde aile eğitimleri sürekli olarak yapılmaktadır. Aile eğitimi çalışmalarında merkezin tüm dersliklerini kapsayan video kayıt sistemi kullanılmaktadır.

Psikolojik Danışma Birimi’nde engelli bireyler ve ailelerine yönelik psikolojik destek ve danışmanlık hizmeti sunulmaktadır. Ailelere, engelli öğrencilere ve engelli öğrencilerin kardeşlerine psikolojik destek çalışmaları yapılmaktadır.

TSK Elele Vakfı Özel Eğitim Rehabilitasyon Merkezleri; gerek bilimsel çalışmaları, gerek binaların fiziki şartları ve gerekse profesyonel ve alanında uzman eğitim kadrosu ve uyguladığı sistemli eğitim programlarıyla şu anda özel eğitim alanında Türkiye’de örnek bir eğitim kurumu haline gelmiştir.

HELİOMARE’NİN TÜRKİYE’YE ÖRNEK OLABİLECEK YÖNLERİ

MULTİDİSİPLİNER ENTEGRASYON

Heliomare’de sağlık, eğitim, mesleki rehabilitasyon ve spor hizmetleri aynı çatı altında entegre biçimde sunuluyor.

Bu yapı sayesinde bireyin tıbbi, psikolojik, eğitsel ve sosyal ihtiyaçlarına tek merkezde bütüncül yaklaşılıyor.

TSK Elele’de de kapsamlı hizmetler var, ancak hizmetler genelde kendi alanlarında daha çok ayrışık biçimde yapılandırılmıştır.

TOPLUMA KATILIM VE KAPSAYICILIK

Heliomare, bireyleri sadece rehabilite etmekle kalmıyor; onları bağımsız yaşam, istihdam ve toplumsal katılım için aktif şekilde destekliyor.

Engellilerin “sistemin dışında” değil, içinde üretken bireyler olmaları sağlanıyor.

Türkiye’de mesleki rehabilitasyon mevcut; ancak istihdama entegrasyon Heliomare kadar sistematik değil.

SÜREKLİLİK VE YAŞAM BOYU DESTEK

Heliomare, erken çocukluktan yaşlılığa kadar kesintisiz destek sunuyor.
Eğitim, terapi, iş hayatı, yaşam koçluğu gibi hizmetler ömür boyu izlenerek sürdürülüyor.
Türkiye’de ise genellikle okul çağı ve genç yetişkinliğe odaklanan programlar öne çıkıyor.

TOPLUMSAL FARKINDALIK VE YAYILIM

Heliomare yalnızca kendi bünyesinde değil, çevre okullar, işyerleri ve toplum kurumlarıyla da iş birliği yaparak, kapsayıcı bir toplum inşa etmeye çalışıyor.
Bu model, engellilik konusunda toplumun bilinçlenmesini ve dönüşmesini de hedefliyor.
Türkiye’de bu tür yaygınlaştırma çabaları sınırlı kalabiliyor.

YENİLİKÇİ TEKNOLOJİLERİN KULLANIMI

Heliomare, robotik destekli yürüyüş sistemleri, VR temelli terapi araçları, gelişmiş duyu odaları gibi birçok ileri teknolojiyi aktif kullanıyor.

Türkiye’de teknoloji kullanımı her geçen gün artsa da, Heliomare’deki gibi sistematik ve sürekli teknoloji entegrasyonu yaygın değil.

En son diyebileceğim, TSK Elele Vakfı Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi, Türkiye’de örnek bir yapı olsa da; Heliomare’nin entegrasyon düzeyi, toplumla bütünleşik yapısı, yaşam boyu izleme kapasitesi ve teknolojiyle desteklenen bireysel rehabilitasyon modelleri, Türkiye’deki benzer kurumlar için ilham verici olabilir.

                                                   *****************

HIJ GING, MAAR KEERDE TERUG: MEHMET TÜTÜNCÜ KEERT TERUG VAN DE RAND VAN DE DOOD, MAAR ZIJN DROMEN STAAN NOG RECHT

De in Nederland wonende historisch onderzoeker Mehmet Tütüncü heeft zijn naam onder tientallen publicaties gezet. Wat zou er gebeuren met twee grote projecten die hij voor de toekomst gepland had?

Een interview met een bijzondere man die van de dood terugkeerde en nu verblijft in een revalidatiecentrum dat tot de wereldtop behoort.

Het genoemde revalidatiecentrum, Heliomare, werd opgericht in 1932 op een moment dat er in Turkije nog een groot tekort aan klinieken was.

Geschreven door İlhan KARAÇAY:

Een naam die in de Nederlandse archieven geduldig op zoek gaat naar de verloren sporen van Turkije, die de Ottomaanse voetafdrukken in Europa documenteert, en die tientallen publicaties heeft geschreven die het verleden verlichten: Mehmet Tütüncü. Hij is niet alleen een historicus, maar ook een wachter van het collectieve geheugen. Een vrijwillige geleerde die vergeten documenten uit de duistere hoeken van het verleden aan het licht brengt en ze in het geheugen van vandaag graveert.

Maar het leven schonk Mehmet een van de grillen van de geschiedenis. Een plotselinge hersenbloeding vorige week bracht hem oog in oog met de dood. Een verlamming aan zijn linkerzijde trok een streep door zijn dromen. De eerste dagen bracht hij door op de intensive care. Zijn dierbaren vroegen zich af: “Zal hij ooit nog bij ons zijn?”
Gelukkig ging hij, maar hij keerde terug.
Maar hij keerde terug met een schrijnende vraag achter zich latend: Wat als hij niet was teruggekeerd?

Wat als…
Wat zou er zijn gebeurd met de Turkse Bibliotheek die in Haarlem zou worden opgericht?
Wat zou het lot zijn geweest van het Turkije Museum dat in een buitenwijk van Haarlem zou worden geopend?

Beide projecten waren ondertekend en de bouwwerkzaamheden bevonden zich in een vergevorderd stadium. Als Mehmet Tütüncü niet uit die ziekenhuisbed was teruggekeerd, zouden deze twee culturele instellingen slechts als onafgemaakte dromen zijn blijven bestaan.
Gelukkig gebeurde dat niet. Hij slaagde erin terug te keren naar zijn ongeschreven boeken, zijn ongeopende tentoonstellingen en zijn nog niet geopende museum.

En nu klampt hij zich opnieuw vast aan het leven in het zeer bijzondere Heliomare Revalidatiecentrum.

Toen ik hem bezocht, was hij zoals altijd hoopvol. Zijn lichaam was moe, maar zijn blik was levendig. “Er is nog zoveel te schrijven,” fluisterde hij. En op dat moment besefte ik: deze man redt niet alleen het verleden, maar ook de toekomst.

Precies op dat punt moet ik u vertellen over Heliomare, het centrum dat het toneel is van Mehmet’s wedergeboorte.
Want het is niet zomaar een behandelcentrum, het is een plek waar dromen opnieuw vorm krijgen…
(Straks stel ik Heliomare aan u voor.)

Geschiedenis beleven is één ding, geschiedenis schrijven is een ander talent. Maar Mehmet Tütüncü heeft beide gedaan. Hij heeft het beleefd én beschreven. Soms in de Ottomaanse archieven, soms tussen stoffige documenten in Nederland, en soms in de onbekende steegjes van Istanbul…

Hij bracht de 400 jaar oude betrekkingen tussen Turkije en Nederland met documenten aan het licht. Hij schreef het verhaal van hoe Atatürk bij het oprichten van de Turkse Centrale Bank hulp vroeg aan Nederland, en hoe de directeur van de Nederlandse Centrale Bank, Gerard Vissering, op deze oproep reageerde en naar Ankara reisde. Hij gaf ons niet alleen een boek, maar het economische geheugen van twee landen.

Opnieuw was hij het die het verhaal schreef van de familie Testa, die zich in de Ottomaanse tijd in Istanbul vestigde en nog steeds wordt herinnerd. Tütüncü documenteerde het verleden niet alleen, hij gaf het ook een ziel.

Nu heeft hij zelf een strijd tegen de tijd overleefd.

Na de hersenbloeding van vorige week raakte zijn linkerzijde verlamd. De eerste dagen bracht hij op de intensive care door. Het was onduidelijk of hij zou terugkeren. De dood was slechts een dunne lijn verwijderd.

Maar hij ging niet. Hij keerde terug.

En wat overbleef, waren de vragen die ik eerder stelde:
Wat als 400 jaar archiefkennis met hem verloren was gegaan?
Wat als het boek over Vissering nooit was geschreven?
Wat als de Turkse Bibliotheek en het Turkije Museum in Haarlem nooit werkelijkheid waren geworden en slechts op een plank als droom waren achtergebleven?

Daarom is Tütüncü’s terugkeer niet alleen de redding van een persoon, maar het voortbestaan van een cultureel erfgoed. Door terug te keren van de rand van de dood, bracht hij niet alleen zijn lichaam, maar ook de geschiedenis weer tot leven.

Toen ik hem zag, was zijn lichaam moe, maar zijn geest nog altijd sterk genoeg om de tijd te trotseren.
“Het is nog niet voorbij,” zei hij tegen mij.
“De bibliotheek zal openen, het museum zal gebouwd worden, de stem van de geschiedenis zal weerklinken.”

WAT ZULLEN DE NIEUWE TURKSE BIBLIOTHEEK EN HET TURKIJE MUSEUM IN HAARLEM BIEDEN?

De deuren zijn nog niet geopend. Maar in ons hoofd is het al tot leven gekomen; de planken zijn gevuld in onze verbeelding, de zalen al virtueel doorkruist. Want dit is niet slechts het resultaat van een architectonisch project, maar van een leven, een verzameling en een ideaal.

De jarenlange archiefinspanningen van Mehmet Tütüncü, zijn gepubliceerde werken en de culturele brug die hij heeft opgebouwd, worden nu tastbaar: een Turkse Bibliotheek en een Turkije Museum die in Haarlem zullen worden geopend.

DE TURKSE BIBLIOTHEEK: EEN STILLE REVOLUTIE VAN GEARCIVEERDE KENNIS

Deze bibliotheek zal zich niet beperken tot boeken en documenten. Het wordt een cultureel station gevormd door tientallen jaren van kennis en ervaring van Mehmet Tütüncü:

Originele kopieën en academische analyses van documenten over de diplomatieke betrekkingen tussen Turkije en Nederland

Boeken, onderzoeken en speciale uitgaven geschreven door Tütüncü

Een digitaal archief van handelsverordeningen, ambassadeursbrieven en consulaire rapporten uit de 16e en 17e eeuw

Seminars over de Turkse en Nederlandse taal en geschiedenis voor migranten generaties

Een open onderzoekscentrum voor geschiedenisliefhebbers en onderzoekers

De bibliotheek zal niet alleen licht werpen op het verleden, maar ook een ruimte bieden voor nieuwe generaties om zich met hun wortels te verbinden.

HET TURKIJE MUSEUM: EEN RUIMTE DIE CULTUREEL GEHEUGEN VERSTENT

Het geplande Turkije Museum zal geen klassiek etnografisch museum zijn. Integendeel, het wordt een moderne vertellende ruimte die het verhaal van een migratie, een samenwerking en een ontmoeting vertelt. Mogelijke afdelingen in het museum zijn:

Migratiezaal: Foto’s van Turkse arbeiders die sinds de jaren 60 naar Nederland kwamen, audioherinneringen, koffers van de eerste generatie, huiselijke voorwerpen, religieuze en sociale objecten

Atatürk en Vissering Kamer: Het leven van Gerard Vissering, die op uitnodiging van Atatürk hielp bij het oprichten van de Centrale Bank van Turkije, zijn reis naar Ankara, zijn observaties in Turkije en zijn bijdragen. Originele documenten, boeken, kaarten en diplomatieke correspondentie uit die tijd zullen hier worden tentoongesteld

Levantijns Istanbul: Nederlandse families die tijdens het Ottomaanse tijdperk in Istanbul woonden (zoals de familie Testa) en hun rol binnen de Ottomaanse samenleving

Galerij van Collectief Geheugen: Voorbeelden van vriendschap, handel en culturele interactie tussen Turkije en Nederland die eeuwen omspannen – schilderijen, brieven, diplomatieke geschenken en historische voorwerpen

Wat is het doel?
Het doel van deze twee instellingen is niet alleen om het verleden vast te leggen, maar ook om vanuit het verleden de toekomst vorm te geven. De bibliotheek en het museum geven samen de volgende boodschap:
“Migratie is geen verlies; het is een erfenis. Diplomatie behoort niet alleen aan staten toe, maar leeft voort in het geheugen van de mensen.”

En uiteraard zit er achter deze grote visie een intense persoonlijke strijd:
Zelfs in een periode waarin hij ternauwernood aan de dood ontsnapte en opnieuw moest opstaan, gaf Mehmet Tütüncü zijn projecten niet op. Dit geeft deze instellingen een bijzondere betekenis.

           HERINNERINGEN VAN TÜTÜNCÜ

 

Mehmet Tütüncü overhandigde een van zijn werken aan minister van Cultuur Günay Uslu. Tütüncü wordt algemeen geraadpleegd als expert op het gebied van de relaties tussen de westerse en de islamitische wereld. Naast zijn vele publicaties heeft hij aan talrijke tentoonstellingen en conferenties deelgenomen en deze ook vaak geleid.

De activiteiten van de familie Testa in Turkije, die liepen van 1261 tot ongeveer 1793, mogen niet worden onderschat. Deze begonnen als tolkdiensten voor het Ottomaanse Rijk en liepen uit tot functies op ministerieel niveau.

Mehmet Tütüncü heeft eerder een boek gepubliceerd over de familie Testa, die in Nederland bijzonder bekend is. De toenmalige ambassadeur in Den Haag, Şaban Dişli, werd samen met Tütüncü gefotografeerd bij leden van de familie Testa.

Over Testa, die volgens Tütüncü “de eerste Turks-Ottomaanse staatsburger in Nederland” was, schreef hij het boek Van de Bosporus naar de Zuiderzee: Gaspard Baron Testa. Tijdens de boekpresentatie, die de sfeer ademde van een samenkomst van bewonderaars van het Ottomaanse Huis, begroette onze ambassadeur Şaban Dişli de elite van rijke Nederlanders en historici met een liefde voor het oude Nederland.

Op 30 maart 2025 vond er een bijzondere ceremonie plaats in de belangrijkste katholieke kerk van Amsterdam, de Basiliek van de Heilige Nicolaas. Tijdens deze ceremonie werden enkele relikwieën officieel aan de kerk overgedragen en opengesteld voor het publiek. Deze basiliek, die in februari 2025 ook de status van co-kathedraal kreeg, werd met deze betekenisvolle gebeurtenis een spiritueel centrum binnen de katholieke wereld.

HET CV VAN MEHMET TÜTÜNCÜ

Naam: Mehmet Tütüncü
Geboortedatum: 21 september 1962
Geboorteplaats: Karaman, Turkije
E-mail: m.tutuncu@gmail.com
Mobiel: +31 62 4255100
Opleiding: Promotie in economie en monetaire economie aan de Universiteit van Amsterdam

Talen:
– Nederlands (bijna als moedertaal)
– Turks (moedertaal)
– Engels (vloeiend in lezen, spreken en schrijven)
– Duits (vloeiend in spreken en lezen)
– Frans (gemiddeld in spreken en lezen)
– Arabisch (basislezen)
– Russisch (basislezen)
– Ottomaans Turks (lezen en schrijven)

Academische publicaties zijn te downloaden via:
https://independent.academia.edu/MehmetTutuncu

ACTIVITEITEN

I. Voorzitter van het Onderzoekscentrum voor de Turkse en Arabische Wereld
II. Voormalig voorzitter van de Stichting Vriendschap Oezbekistan-Nederland (UZNED) (2018–2020)
III. Gastspreker op talrijke conferenties
IV. Initiatiefnemer en organisator van tentoonstellingen over de Islam en het Westen in Nederland
Enkele voorbeelden van projecten waaraan hij werkte:
– Rijksmuseum Volkenkunde Leiden (Tentoonstelling Verlangen naar Mekka)
– Museum De Lakenhal (adviseur internationale textielhandel)
– Maritiem Museum Rotterdam (Project over Nederlandse piraterij)
– Tropenmuseum Amsterdam (Verlangen naar Mekka)
– Nationaal Archief in Den Haag (zie motivatie)

V. Auteur van talloze boeken en artikelen (zie onderstaande publicatielijst)
VI. Tekstschrijver en adviseur voor diverse televisieprogramma’s en documentaires
– Het belang van nationale archieven, vooral voor mediterrane landen
– Prins en Pasja (2012)
– 400 Jaar Vriendschap (2018)
– Jan Janszoon alias Murad, van Haarlem naar Algiers
VII. Commentator bij Meesterwerken in Perspectief

SELECTIE VAN PUBLICATIES EN BOEKEN

1. Meer dan 400 jaar vriendschap: het Vriendschapsverdrag van 1612 tussen Nederland en Turkije

2. Het Verloren Panorama van Constantinopel in een huis in Heemstede

3. De familie Testa: tolken en diplomaten

4. Van de Bosporus naar de Zuiderzee

5. Vijf Jaar in Algiers: het dagboek van Thomas Hees

6. Ebubekir Efendi: het eerste Nederlands-Afrikaanse boek in Arabisch schrift, gedrukt in 1869 in Istanbul

Tıijd voor een nieuwe blik op het leven van Mehmet: Een uniek revalidatiecentrum

HELİOMARE: EEN MONUMENT VAN BESCHAVING IN DE NEDERLANDSE GEZONDHEIDSZORG

                                 

In Nederland, een van de meest welvarende landen van Europa, staat al meer dan negentig jaar een bijzondere instelling overeind die menselijke waardigheid en zelfstandigheid centraal stelt: Heliomare. Sinds de oprichting in 1932 biedt dit unieke centrum onafgebroken zorg. Het is niet slechts een medisch instituut, maar ook een plaats waar hoop opnieuw wortel schiet en waar mensen hun zelfvertrouwen herwinnen een centrum van leven.

                                   

Het verhaal van Heliomare is tegelijk het verhaal van de moderne verzorgingsstaat en een mensgerichte gezondheidsvisie. De naam is afgeleid van de Oudgriekse woorden voor zon (Helios) en zee (Mare) – een verwijzing naar de eerste locatie in Wijk aan Zee, waar het begon als sanatorium voor tuberculosepatiënten. Met de tijd evolueerde het tot een filosofie die niet alleen ziekte, maar de mens centraal stelt.
Vandaag de dag is Heliomare een allesomvattend centrum waar mensen met een beperking of die na een ongeluk of ziekte hun leven opnieuw moeten opbouwen, samen met hun naasten, nieuwe perspectieven vinden.

EEN MENSELIJKE BENADERING: “NIEMAND MAG BUITEN DE BOOT VALLEN”
Het centrale principe van Heliomare is: “Niemand mag aan de zijlijn staan, iedereen moet kunnen deelnemen.”
Deze visie vormt de kern van de brede waaier aan diensten – van onderwijs tot revalidatie, van arbeidsintegratie tot sport en beweging. Heliomare is actief op meer dan 20 locaties in Noord-Holland en biedt een ecosysteem waarin mensen op alle levensgebieden volwaardig kunnen participeren.
Daarom is Heliomare niet slechts een zorginstelling, maar een centrum voor hernieuwd leven.

VAN REVALIDATIE TOT ONDERWIJS, VAN SPORT TOT WERK EN INTEGRATIE
Heliomare is een geïntegreerde organisatie die mensen van alle leeftijden bedient van kinderen tot ouderen. Revalidatie is het beginpunt voor mensen die kampen met fysieke of mentale uitdagingen. Wat Heliomare onderscheidt, is dat het niet stopt bij herstel, maar inzet op volledige maatschappelijke re-integratie.

Daarvoor biedt het:

• Fysieke en neurologische revalidatie: geavanceerde therapieën voor mensen met letsel, ziekte of aangeboren beperkingen

• Vroege interventieprogramma’s: ontwikkelingsondersteuning en diagnose voor kinderen van 0 tot 4 jaar

• Sport en bewegingsprogramma’s: een sportcentrum gebaseerd op het principe “Sport is geen luxe, maar noodzaak”, dat fysieke vooruitgang en motivatie bevordert

• Onderwijsdiensten: speciaal onderwijs en beroepsopleidingen voor jongeren met een beperking, die bijdragen aan zelfstandigheid

• Arbeidsintegratieprogramma’s: hulp bij terugkeer naar de arbeidsmarkt, inclusief beroepsgerichte revalidatie en begeleiding

BOVEN EUROPESE STANDAARDEN
Sinds 2003 is Heliomare lid van het European Platform for Rehabilitation (EPR).
Deze lidmaatschap bewijst dat Heliomare een actieve rol speelt in kennisuitwisseling en samenwerking met specialisten uit andere landen. Zo draagt de Nederlandse ervaring bij aan Europese zorgsystemen, terwijl Heliomare zelf blijft innoveren.

EEN REIS VAN 90 JAAR: VAN SANATORIUM TOT MULTIDISCIPLINAIR CENTRUM

De geschiedenis van Heliomare weerspiegelt de evolutie van moderne gezondheidszorg.
Gestart in de jaren 1930 als sanatorium tegen tuberculose, werd het in 1958 officieel erkend als revalidatiecentrum. In de jaren ’80 kwamen er meer diensten voor kinderen bij, gevolgd door de integratie van beroepsopleidingen en de bouw van leefruimten voor zelfstandig wonen.

In de jaren 2000 volgden investeringen in sport, psychologische ondersteuning, technologiegestuurde behandelingen en speciale units voor pandemiezorg.
Tegenwoordig is Heliomare een van de meest toonaangevende en complete revalidatiecentra van Nederland – en zelfs van Europa.

EEN BRON VAN INSPIRATIE VOOR TURKIJE
In Turkije ontbraken lange tijd zelfs de basisvoorzieningen van klinische zorg, laat staan revalidatie. Vanuit dat perspectief is het bestaan en de duurzame impact van een centrum als Heliomare niet alleen bewonderenswaardig, maar ook inspirerend.
Een instelling als deze, gebouwd door een samenwerking tussen overheid, samenleving en deskundigen, zou als voorbeeld kunnen dienen voor soortgelijke initiatieven in Turkije.

NATUURLIJK BESTAAN ER OOK VOORBEELDEN IN TURKIJE
(In de woorden van het centrum zelf)

TSK ELELE STICHTING VOOR SPECIAAL ONDERWIJS EN REVALIDATIE

                                   

Het centrum begon zijn werkzaamheden in augustus 2003 onder de paraplu van de Gezondheidsstichting van de Turkse Strijdkrachten (TSK) en is sinds 30 juni 2013 een non-profit instelling van algemeen nut, beheerd door de TSK Elele Stichting.
Bij het centrum van de TSK Elele Stichting wordt onderwijs geboden aan kinderen die speciale onderwijsondersteuning nodig hebben, zoals gedefinieerd in het Besluit met Wetgevende Kracht nr. 573. Sinds de oprichting biedt het centrum diensten aan alle kinderen met speciale onderwijsbehoeften en hun families. Er wordt ook ondersteuning geboden aan leerkrachten die werken met deze leerlingen in verschillende onderwijsomgevingen.

Het centrum, gevestigd op de campus van het Gülhane Universitair Onderwijs- en Onderzoeksziekenhuis in Ankara, volgt het leerplan van het Ministerie van Onderwijs en werkt met programma’s die goedgekeurd zijn door de Onderwijs- en Vormingsraad van het Ministerie:

• Ondersteuningsprogramma voor kinderen met verstandelijke beperkingen

• Ondersteuningsprogramma voor pervasieve ontwikkelingsstoornissen

• Ondersteuningsprogramma voor leerstoornissen

• Ondersteuningsprogramma voor slechthorende leerlingen

• Ondersteuningsprogramma voor lichamelijk beperkte leerlingen

Naast deze vijf hoofdprogramma’s worden er, in samenwerking met universiteiten, ook nieuwe programma’s toegepast op basis van individuele behoeften van leerlingen, zoals:
PECS (Picture Exchange Communication System), Kleine Stappen, Activiteitenschema’s, OÇİDEP (Gedragsgericht Programma voor Autistische Kinderen), PARE (Spontaan Moment-Tekenonderwijs), Sensorische Integratietherapie, Hippotherapie (paardentherapie) en Speltherapie.

Er is ook een afdeling voor beroepsonderwijs in het centrum. Hier krijgen jongeren van 15 jaar en ouder met een beperking beroepsgerichte revalidatie en arbeidstraining.
In tien verschillende ateliers worden tot 100 leerlingen ondersteund. Hier worden zij opgeleid in vakgebieden als keramiek, muziek, lichamelijke opvoeding, handvaardigheid, mode, informatica, schilderen, ebru (marmerkunst), toneel en culinaire kunsten. Het doel is om hen beroepsvaardigheden, zelfstandigheid en sociale integratie bij te brengen.
In de afdeling beroepsonderwijs zijn vijf vakspecialisten actief.

Bij de opleiding van kinderen met een beperking wordt veel belang gehecht aan samenwerking met de ouders. Individuele en groepsgerichte oudertrainingen worden regelmatig georganiseerd. In alle klaslokalen wordt hiervoor een video-opnamesysteem gebruikt.

De afdeling Psychologische Begeleiding biedt psychologische ondersteuning en advies aan leerlingen met een beperking én hun families, inclusief broers en zussen.

Met zijn wetenschappelijke aanpak, moderne infrastructuur, professioneel personeel en systematische opleidingsmethodes geldt het centrum inmiddels als voorbeeldinstelling voor speciaal onderwijs in Turkije.

DE INSPIRATIE VAN HELIOMARE VOOR TURKIJE

MULTIDISCIPLINAIRE INTEGRATIE
Bij Heliomare worden gezondheidszorg, onderwijs, beroepsrevalidatie en sport op geïntegreerde wijze onder één dak aangeboden.
Zo kunnen de medische, psychologische, educatieve en sociale behoeften van individuen vanuit één centraal punt holistisch worden benaderd.
TSK Elele biedt ook uitgebreide diensten, maar deze zijn over het algemeen meer gescheiden georganiseerd per discipline.

MAATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE EN INCLUSIVITEIT
Heliomare streeft er niet alleen naar mensen te revalideren, maar ondersteunt hen actief bij een zelfstandig leven, werkgelegenheid en sociale deelname.
Mensen met een beperking worden niet aan de zijlijn gezet, maar kunnen volwaardig deelnemen aan de samenleving.
In Turkije bestaat ook arbeidsrevalidatie, maar integratie op de arbeidsmarkt is doorgaans minder systematisch dan bij Heliomare.

CONTINUÏTEIT EN LEVENSLOOPONDERSTEUNING
Heliomare biedt ondersteuning van vroege kindertijd tot op hoge leeftijd.
Diensten als onderwijs, therapie, werkcoaching en levensbegeleiding worden levenslang opgevolgd.
In Turkije ligt de nadruk vaker op schoolgaande kinderen en jongvolwassenen.

MAATSCHAPPELIJKE BEWUSTWORDING EN VERSPREIDING
Heliomare werkt ook actief samen met scholen, bedrijven en maatschappelijke instellingen buiten de eigen organisatie, om een inclusieve samenleving op te bouwen.
Deze aanpak richt zich ook op maatschappelijke bewustwording rond handicap.
In Turkije blijven dit soort outreach-inspanningen vaak beperkt.

INNOVATIEVE TECHNOLOGIE
Heliomare maakt actief gebruik van geavanceerde technologieën zoals robotondersteunde looptraining, VR-gebaseerde therapieën en geavanceerde zintuigkamers.
Hoewel technologiegebruik in Turkije toeneemt, is de structurele en systematische integratie ervan – zoals bij Heliomare – nog niet wijdverbreid.

TOT SLOT
Hoewel het TSK Elele Revalidatiecentrum al een uitstekend voorbeeld is binnen Turkije, kunnen de geïntegreerde aanpak, maatschappelijke verankering, levensloopbegeleiding en technologische innovatie van Heliomare als inspirerend model dienen voor toekomstige instellingen in Turkije.